De Japanse taal* is grofweg onder te verdelen in zo'n 15 dialecten. Voor een land met 130 miljoen inwoners is dit bijzonder weinig. Denk maar aan de vele dialecten in het kleine Nederland.
Nederlandse dialecten hebben vaak dezelfde grammatica als het standaard Nederlands. Slechts de uitspraak en soms de woorden zijn anders. Bij Japanse dialecten is het andersom. Werkwoorden vervoegen vaak op een volledig andere manier. Ook verschillen japanse partikels (korte functie-woorden als wa, ni, en ka) van regio tot regio. De uitspraak is over het algemeen redelijk gelijk aan de standaardtaal.
Kansai (Osaka, Kobe, Kyoto)
Vooral de Osaka-variant van dit dialect is erg bekend. Het wordt gezien als grappig en stoer. Het merendeel van de comedians op TV komt uit Osaka. Doordat het dialect dagelijks op TV te horen is, zijn Japanners vaak goed in staat het te begrijpen. Het dialect is zelfs zo hip dat jongeren over het hele land woorden zijn gaan overnemen. Denk maar aan woorden als meccha, choo of wakaran. De Kyoto-variant van dit dialect wordt overigens vaak gezien als elegant.
Een paar zinnen in Kansai-ben:
(je hoeft echt niet te drinken)
Standaard: Hontoo ni nomanakute mo ii
Kansai: Honma ni nomande mo ee
(ik ging naar de McDonalds omdat ik vrij was)
Standaard: Hima dakara Makudoonarudo ni itta n da
Kansai: Hima yakara Makudo itten
Tohoku (Fukushima, Miyagi)
Wellicht de meest bizarre vorm van het Japans wordt o.a gesproken in de provincies Fukushima en Miyagi. Het imago van Tohoku sprekers is niet fijn. Ze worden vaak gezien als onverstaanbare boeren zonder educatie. Er wordt bijna overal waar het kan eendakuten (het Japanse Trema) gebruikt. Zo wordt こと (koto) bijvoorbeeld ごど (godo). Dit wellicht als gevolg van het binnenmondse praatgedrag van de Tohoku sprekers.
Grappig is ook het woord dakara. In standaard Japans betekent dit "en daarom, ....", maar in Tohoku betekent het "dat klopt! (Japans: soo desu ne)". Je begrijpt de verwarring.
Een paar zinnen in Tohoko-ben
(Ja ik ben zeker schattig!)
Standaard: Soo da watashi wa kawaii yo
Tohoku: Nda wa megoi jya
(jij bent niet echt een ninja)
Standaard: Anata wa ninjya jya nai deshoo
Tohoku: Na ninjya jya nee be
* Oplettende lezers vragen zich wellicht af waarom ik niet schrijf over de dialecten in de zuidelijke provincie Okinawa, of over de Ainu-sprekers in het noorden.
Hoewel de meeste Japanners de mensen in Okinawa als dialectsprekers bestempelen, zijn er een stuk of vijf verschillende Okinawaanse Talen; elk met een eigen scala aan dialecten. Deze talen behoren tot de Ryukyuaanse tak van de Japonische taalfamilie, en niet tot de Japanse tak.
De overblijfselen van de Ainu-taal in noord-Japan behoren uberhaupt niet tot deze taalfamilie, en wordt door taalkundigen gezien als taalisolaat. Het heeft geen verwantschap met het Japans en is er dus ook geen dialect van.
