Leer tellen: counters en vergeten getallen

Hoe tel je in het Japans? Het klinkt als een simpele vraag; maar Japanse getallen zijn bijzonder gecompliceerd. We kennen eigenlijk twee nummersystemen. De bekendste is afkomstig uit het Chinees en ziet er zo uit:

1  ichi / 2  ni / 3  san / 4  shi / 5  go / 6  roku / 7  shichi / 8 hachi / 9  kyuu / 10 jyuu

Maar Japanners konden ook al tellen voordat ze in contact raakten met China. De cijfers die ze toen gebruikten gingen zo:

1 hito / 2  huta / 3 mi / 4 yo / 5 itu / 6 mu / 7 nana / 8 ya / 9 kokono / 10 towo

In de loop der tijd is het orginele Japanse systeem een beetje op de achtergrond geraakt. We tellen voornamelijk met de Chinese getallen. Behalve de getallen waar het woord 'shi' in voorkomt. Shi (死) betekent namelijk ook 'dood' en is een ongeluksgetal in het verre oosten. Hierdoor gebruiken mensen liever de Japanse getallen 'yon' en 'nana' in plaats van de Chinese 'shi' en 'shichi'. Maar dit is niet het enige geval waarbij de oude Japanse getallen soms terugkeren.

Een andere interessant Japanse taalfenomeen zijn de Suushi (nee, niet 寿司, maar 数詞), ookwel 'counters' genoemd. Als je in het Nederlands zegt: "aa, ik zie er twee!", dan kan die 'twee' op alles slaan. Ik zie twee mensen, twee potloden, twee konijnen, enzovoort. In het Japans vervorm je het getal 'twee' om aan te geven wat voor soort object je telt. Soms vervorm je het chinese getal, en soms het oude Japanse. Bijvoorbeeld:

"aa, futari da" (twee mensen)

"aa, nihon da" (twee cylinder-vormige objecten)

"aa, nihiki da" (twee kleine dieren)

"aa, futakire da" (twee slices; pizza, brood etc)

Er zijn meer dan 500 verschillende Suushi in de Japanse taal. De meesten daarvan worden niet of nauwelijks gebruikt, en er zijn twee hele handige 'universele counters'. De counter '個' (ikko, niko, sanko) en 'つ' (hitotsu, futatsu, mittsu). Deze twee counters kun je gebruiken als je niet zeker weet hoe je het object telt.

PS. Voor de JLPT N1-plussers onder ons. Hoe lees je deze vier Kanji:  廿 廾  丗 卅?   Deze vier tekens zijn obscure Kanji voor twintig (廿 en  廾) en dertig (丗 en 卅) en lees je dus alsnijyuu en sanjyuu.

Japanse les in Rotterdam! Leer Japans via Skype! Japanse cursus thuis! ga naar www.JNconnect.com

Japonische talen en het Ryukyuaans

Nederlanders denken vaak dat het Japans, Chinees en Koreaans op elkaar lijken. Klopt dat?

Alle talen op de wereld behoren tot bepaalde 'taalfamilies'. Soms zijn die families heel groot. Het Nederlands behoort tot de Germaanse tak van de 'Indo-Europese talen', net als het Duits en Engels. Maar het Frans, Hindi, Persisch en Russisch behoren ook tot deze Indo-Europese taalfamilie. Veel talen in India zijn dus zelfs verwant aan het Nederlands.

Hoe zit dat met het Japans? Het Japans is een 'Japonische taal'. De Japonische taalfamiliebestaat uit twee takken: het 'Japans' (1 taal) en het 'Ryukyuaans' (ongeveer 8 talen). Deze Ryukyuaanse talen worden gesproken in Okinawa (dat vroeger het Ryukyu Koninkrijk heette). De meeste van deze talen zijn (bijna) dood. De meeste vloeiende sprekers zijn erg oud, en de rest spreekt de taal slechts een beetje.

Sommige taalwetenschappers denken dat de Japonische taalfamilie ver verwant is aan andere taalfamilies. Er zijn theorieen dat het tot de Turks-Mongoolse groep behoort, of tot deKoreaanse familie. Er zijn zelfs taalkundigen die denken dat het Japans verwant is tot de talen van zuid India. Er is nog geen goed bewijs gevonden. Het Koreaans is dus 'wellicht' verwant, en het Chinees absoluut niet.

Zo zeg je 'bedankt' in de grootste Japonische talen:

Arigatoo (Japans,)

Arigatesama Ryoota (Amami)

Miifaiyuu (Yaeyama)

Mihediro (Kunigami)

Nifedebiru (Uchinaguchi)

Fugarasa (Yonaguni)

Tandigaatandi (Miyako)

PS. Veel Ryukyuaanse talen gebruiken een aantal interessante hiragana:

Japanse les in Rotterdam! Leer Japans via Skype! Japanse cursus thuis! ga naar www.JNconnect.com

Te beleefd... zelfs voor Japanners!

Dat Japans een beleefde taal is weet iedereen. Er zijn talloze woorden voor 'ik' en 'jij', en welke je moet gebruiken hangt af van jouw sociale status tegenover de persoon met wie je praat. Maar Japanse beleefdheid gaat veel verder dan dat.

Mensen die in de horeca werken, moeten speciale beleefdheidsvormen gebruiken naar hun klanten. Dit taalregister, dat 'keigo' genoemd wordt, komt buiten plekken als de horeca weinig voor. Mensen die in een restaurant willen werken, moeten in de eerste werkweken vaak een 'Keigo Handboek' uit hun hoofd leren. Maar omdat dit taalgebruik zo onnatuurlijk is, gaat het bij veel mensen fout. 

Mensen proberen TE beleefd te zijn, waardoor de zinnen grammaticaal niet meer kloppen. In dit artikel behandelen we Keigo-fouten.

Nederlands: Hier is uw koffie

Normaal Japans: Koohii desu

Goed Keigo: Koohii de gozaimasu

Fout Keigo: Koohii ni narimasu 

Een heel-veel-voorkomende fout. 'Koohi de gozaimasu' is een beleefde manier om te zeggen 'dit is koffie'. Maar 'koohii ni narimasu'  betekent eigenlijk 'het wordt koffie'. Een beetje vreemd, want het IS toch al koffie!?

Nederlands: We zijn vandaag gesloten

Normaal Japans: Kyoo wa kyuugyoo desu

Goed Keigo: Honjitsu wa kyuugyoo itashimasu

Fout Keigo: Honjitsu wa kyuugyoo sasete itadakemasu

Deze foute zin zie je erg vaak op winkeldeuren. Taalpuristen haten het. De goede zin betekent letterlijk: 'vandaag doen (wij) een dag zonder zaken'. De foute zin betekent:'vandaag hebben wij de mogelijkheid om van u (de klant) een dag zonder zaken te kunnen ontvangen'.

Net als in Nederlands komt deze zin extreem beleefd over omdat er zoveel woorden in staan.Maar er klopt eigenlijk niets van. De winkelier besluit toch zelf om dicht te gaan? Daar heeft de klant toch niets mee te maken?

(Als de klant 100 yen aan de kassière geeft)

Nederlands: U geeft mij 100 yen 

Normaal Japans: 100-en o choodai shimasu

Goed Keigo: 100-en o itadakimasu

Fout Keigo: 100-en kara o-azukari itashimasu

In Nederland zegt de kassière meestal alleen 'dank je wel' als de klant het geld geeft, maar in het Japans laat de kassière weten hoeveel geld zij ontvangt. De goede Keigo-zin betekent letterlijk: '100 yen wordt ontvangen'. De foute zin betekent echter: '(ik) neem (tijdelijk) (een bedrag) vanaf 100 yen in bewaring'.

Het eerste probleem is het woord 'kara' (vanaf). Als je het hebt over een bedrag vanaf 100 yen kan het dus meer dan 100 yen zijn; maar de winkelier ontvangt precies 100 yen. Taalpuristen vinden het woord 'o-azukari' (in bewaring) ook niet goed. Dit woord zegt indirect dat de klant het bedrag ook weer terug zal krijgen; en dat is natuurlijk niet het geval. 

Voor iemand die geen Japans spreekt is (foutief) keigo wellicht een lastig concept. Mensen maken fouten omdat ze beleefd proberen te praten. Maar in het Engels gebeurt dit ook soms. In een vliegtuig hoor je soms "This plane will be landing momentarily". 'Momentarily' klinkt als een beleefde vorm van 'in a moment'; maar momentarily betekent 'heel eventjes'. Dus de zin zou dan betekenen: 'dit vliegtuig gaat heel eventjes landen'.

Japanse les in Rotterdam! Leer Japans via Skype! Japanse cursus thuis! ga naar www.JNconnect.com

Hentaigana

Nee, niet hentai alsin 'pervers' (変態), maar alsin 'vreemde vorm' (変体). Voordat het Japans in Hiragana en Katakana geschreven werd, gebruikte men alleen maar Kanji! Deze tekens kwamen uit China. Maar het Chinees was een compleet andere taal zonder enige verwantschap aan het Japans; en de Kanji waren helemaal niet geschikt om het Japans mee te schrijven.

Het Japans had vervoegingen en achtervoegsels die je in Kanji niet kon opschrijven. De Japanners besloten om sommige kanji te gebruiken voor de uitspraak, en niet voor de betekenis. Zo konden alle Kanji die de klank 'i'hadden, gebruikt worden als het adjectief-achtervoegsel (sugo-i, oishi-i etc). O.a 以, 意 en 胃 werden gebruikt voor de klank 'i'.

In de loop van tijd werden deze letters versimpeld. Dit waren de 'hentaigana'.

Op een gegeven moment waren er talloze hentaigana voor dezelfde klank. In 1990 besloot de Japanse overheid dat het beter was om slechts 1 of 2 letters per klank te hebben (hiragana en katakana). Om in het voorbeeld van de 'i' te blijven: de versimpelde versie van de kanji 以 werd gekozen, en werd de hiragana い.

Wat vind jij? Heeft Japan de juiste hiragana gekozen? Of zijn sommige hentaigana mooier dan de hiragana van vandaag? Hieronder zie je een paar voorbeelden:

  

Termen

変体仮名 = hentaigana

 漢字 = kanji (Chinees iekenschrift)

 ひらがな = hiragana (Japans lettergrepen schrift)

 カタカナ = katakana (Japans lettergrepen schrift)

 すごい = sugoi (geweldig)

 美味しい = oishii (lekker)

Japanse les in Rotterdam! Leer Japans via Skype! Japanse cursus thuis! ga naar www.JNconnect.com

JLPT N5 - De grootste valkuil; en wat te doen.

De Japanese Language Proficiency Test is een internationaal erkend Japans taalexamen dat ieder jaar door het Japanse ministerie van Onderwijs wordt georganiseerd op vijf niveau's: N5 (beginner) tot N1 (academisch). 

Ik hoor van studenten die de N5 hebben gedaan vaak dat ze het lezen van hiragana en katakana helemaal niet moeilijk vinden, maar dat ze soms niet genoeg tijd hebben, en dat ze niet geconcentreerd kunnen blijven. Zorg ervoor dat je er aan went om hiragana te lezen. 

Ga eens naar www3.nhk.or.jp/news/easy . Op deze site vind je nieuwsberichten geschreven in makkelijk Japans! Je zult veel woorden nog niet kennen; maar je kunt zo wel wennen aan het lezen van een ander schrift.

Je kunt opgaven van de JLPT downloaden op onze website! Kijk opwww.jnconnect.com ! 

Japanse les in Rotterdam! Leer Japans via Skype! Japanse cursus thuis! ga naar www.JNconnect.com

Hoeveel tekens kent een Japanner?

Japanners gebruiken drie schriften om te schrijven. Twee hiervan (de Hiragana en de Katakana) zijn een soort alfabetten. Elk van deze alfabetten bevat 46 letters (dus 92 in totaal). Deze twee schriften worden ookwel de "gojyuuon" genoemd (de 50 klanken; hoewel het er dus eigenlijk minder zijn).

Daarnaast leren Japanners de Kanji; de chineze tekens. Naar (ruwe) schattig zijn er zo'n 50.000 kanji in de Japanse taal, maar deze worden lang niet allemaal gebruikt. Op school leer je de "jyooyoo kanji". Dit zijn 2136 kanji die iedere japanner zou moeten kennen. In dat geval zou je dus zeggen dat japanners 2136 van deze tekens kennen; maar dat klopt ook niet helemaal. Er zijn veel mensen die na hun schooltijd tekens vergeten (weet JIJ nog alle dingen die je op school hebt geleerd?), en er zijn er ook veel mensen die na hun schooltijd gaan studeren, en daarbij allerlei nieuwe en moeilijkere kanji tegenkomen. En dan is er nog het probleem van de "jinmeiyoo kanji". Dit is een extra lijst van 861 tekens die 'wellicht' gebruikt worden in namen van mensen. Sommige japanners kennen deze lijst heel goed; en sommige Japanners kennen de lijst nauwelijks.

De gemiddelde Japanner kent tussen de 1800 en 2500 Kanji. Er is een speciaal Kanji examen dat jaarlijks in Japan wordt gehouden: De "Kanji Kentei". Dit examen heeft iets weg van het Groot Dictee der Nederlandse Taal dat wij hier in Nederland kennen. Veel hoogopgeleide Japanners doen deze test op het op-twee-na-hoogste niveau. Voor dit examen moet je 2136 kanji kennen. Ongeveer 24% van de deelnemers slaagt. Voor het op-een-na-hoogste niveau (hiervoor moet je 2965 kanji kennen) slaagt men zelden. En het hoogste niveau? Het niveau waarvoor je 6355 (!!) kanji moet kennen; daar gaan we een andere keer verder over praten!

Termen

 ひらがな = hiragana

カタカナ = katakana

漢字 = kanji

五十音 = gojyuuon 

常用漢字 = jyooyoo kanji

人名用漢字 = jinmeiyoo kanji

漢字検定 = kanji kentei

Japanse les in Rotterdam! Leer Japans via Skype! Japanse cursus thuis! ga naar www.JNconnect.com

Kuuki o yomu (Japanse vaagheid)

"Hou je van Madonna?". Als je dit een Japanner vraagt krijg je vaak een antwoord als "suki kamo". Letterlijk betekent dit "misschien (wordt het) leuk gevonden". Wat betekent dit? Vindt deze persoon Madonna leuk? Misschien heeft hij nog nooit naar de muziek geluisterd en zegt hij daarom maar gewoon misschien Nee, er is iets anders aan de hand. 

In Japan is het niet gebruikelijk om direct te zeggen wat je vindt; ZEKER niet als het om iets negatiefs gaat. "Suki kamo" zou je wellicht kunnen opvatten als: 'Ik hou er eigenlijk niet van, maar als ik hoor dat iemand als jij het WEL leuk vindt ben ik bereid het nog een kans te geven en misschien ga ik er dan toch van houden'. Er zijn veel van deze situaties in Japan. Het is altijd belangrijk om 'de atmosfeer te lezen'. Japanners noemen dit "kuuki o yomu". Iemand die de atmosfeer niet goed kan lezen wordt in straattaal ookwel "KY" (kuuki yomenai hito" genoemd. 

Termen

 好きかも = suki kamo

空気を読む = kuuki o yomu

空気読めない人 = kuuki yomenai hito

Japanse les in Rotterdam! Leer Japans via Skype! Japanse cursus thuis! ga naar www.JNconnect.com